Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Çetereisi, Meltem Sonay'ın Genç TV’de hazırlayıp sunduğu programa konuk olarak şap hastalığı sürecini, yapılan hataları ve alınması gereken önlemleri değerlendirdi. Dünyada hızla yayılan şap hastalığının aylardır bölgeyi tehdit ettiğini söyleyen Çetereisi, “Biz bu hastalığın ülkeye girişini defalarca uyardık.
Sadece tek bala girişinin yasaklanması dışında hiçbir ciddi tedbir uygulanmadı. Tarımsal ekipmanlar, slaj taşımacılığı, Türkiye’den gelen TIR'lar hiç kesilmeden ülkeye girdi. Çok basit önlemlerle risk büyük ölçüde azaltılabilirdi” dedi.
“İLAÇLI HALI, DEZENFEKTAN VE GÜMRÜK KONTROLLERİ UYGULANSAYDI RİSK DÜŞERDİ”
Limanlarda, gümrüklerde ve havaalanlarında dezenfekte uygulaması yapılmamasını eleştiren Çetereisi, dünya standartlarında tedbirlerin uygulanabileceğini vurgulayarak,
“Ülkeye giriş yapan insanlar dezenfekte noktalarından geçseydi, tırlar ilaçlansa, tarımsal aletler kontrol edilse risk çok düşerdi. Bu kadar basit tedbirler bile uygulanmadı” ifadelerini kullandı.
“AŞIDA BİLE YANILTILDIK, 2. VE 3. DOZ OLMADAN HER ŞEY BOŞA GİDER”
Şap hastalığının ilk kez İskele’de görüldüğünü ve hemen kriz masası oluşturulduğunu belirten Çetereisi, aşı sürecindeki yönetim hatalarına dikkat çekti:
“Bakanlık aşı Pazartesi gelecek dedi ama Perşembeden önce gelmediğini öğrendik. Bu süreçte bile yanlış bilgi verildi. Aşı uygulaması doğru başladı, veteriner dairesi eski ve deneyimli hekimlerin tavsiyesiyle hareket etti.”
Çetereisi, aşı takviminin önemine işaret ederek şunları aktardı:
“Buzağıdan genç hayvanlara kadar aşılama yapıldı ancak süreç burada bitmez. 21 gün sonra ikinci doz yapılmalıdır. Henüz bununla ilgili açıklama yok. Eğer ikinci aşı yapılmazsa bugün yapılan tüm emek heba olur. Altı ay sonra üçüncü aşı da yapılmalı. Bu bilimsel bir zorunluluk.”
“ÜRETİCİ HAZIR AMA BAKANLIK REDDETTİ”
Çetereisi, aşılama için gönüllü destek teklif ettiklerini de açıkladı:
“Egevet firması ve altı veteriner arkadaşımız, ücretsiz aşılamaya hazır olduklarını bildirdi. Birlik olarak her çiftlik kendi masrafını karşılamaya razıydı. Ama bakanlık bu öneriyi reddetti. Böyle bir ekonomik darboğazda dayanışmaya izin verilmemesi büyük hatadır.”
“HASTALIK İNSANA BULAŞMAZ, HALK TEDİRGİN OLMASIN”
Halkın şap hastalığı konusunda endişe etmemesi gerektiğini söyleyen Çetereisi, yanlış bilgilendirmelere de tepki gösterdi:
“Bu hastalığın insan sağlığıyla ilgisi yoktur. Çayönü’nde ortaya çıkan ölü hayvanlarla ilgili ‘şap’ dedikoduları yayıldı ancak yapılan tahliller çiçek hastalığı olduğunu gösterdi. Her ölü hayvan şap değildir. Bu konuda bilgi kirliliği çok fazla.”
“ET VE SÜT GÜVENLİ, DENETİMLER AKSATILMIYOR”
Çetereisi, tüketicilere güvenilir gıda konusunda da bilgi verdi:
“Şap görülen bölgeler karantina altında. Çiftlikten kasaba hayvan çıkışı yasak. Süt kurumu her gün numune alır ve analiz yapar. Mezbahalarda veteriner kontrolü vardır. Halk rahat olsun.”
“ET FİYATLARINI HAYVANCI DEĞİL BAKANLIK BELİRLİYOR”
Et fiyatlarındaki artışın suçlusunun üretici olmadığını söyleyen Çetereisi, canlı kuzu ve satış rakamları arasındaki çarpıcı farkları paylaştı:
“Güney’de kuzu canlı kilo 270 TL, bizde 280 TL. Ama güneyde satış 650 TL iken bizde 900 TL. Üreticinin eline geçen fiyat aynı ama kasap tezgâhındaki fiyat uçmuş durumda. Bunun hesabını bakanlık vermeli.”
Geçen yıl ithal et kararının yanlış olduğunu söyleyen Çetereisi;
“Bu ülkede yeterli üretim var. Koronavirüste üretici ülkeyi ayakta tuttu. İthal et tüketilmiyor bile. Bu izinler birkaç sermaye sahibine rant sağlamak için veriliyor” diye konuştu.
Çetereisi üretim maliyetlerindeki artışı da rakamlarla anlattı:
• Bala fiyatı %288 arttı
• Silaj %285 arttı
• Elektrik %157 arttı
• Mazot %87 arttı
• Asgari ücret %277 arttı
• Yem %75 arttı
• Süt fiyatı ise yalnızca %30 arttı!
“Bu adalet değil” diyen Çetereisi, “Hayvancının, narenciyecinin, seracının, zeytin üreticisinin yanında duran bir hükümet yok. Tüm tarım sektörü çaresizlik içinde” ifadelerini kullandı.
Çetereisi, şap hastalığının 1960’lardan bu yana ilk kez KKTC’de görülmesinin büyük bir yönetim eksikliği olduğunu söyledi:
“Bakanlık önlem almadığı için bugün bu durum yaşandı. Uyardık, söyledik, anlattık ama hiçbir adım atılmadı. Hayvancı her konuda fedakârlığa hazır ama devletten destek göremiyoruz.”
