Yıllardır sağlık alanındaki sistemsizlikten söz ediyoruz.
Hastane, doktor, hemşire ve ilaç eksikliklerinden yakınıyoruz.
Her sıkıştığımızda Güney’e başvuruyoruz. Peki, orada sağlık alanında neler oluyor? Bu soruyu siyasilerimizden merak eden var mı, bilmiyorum.
Kıbrıs Cumhuriyeti, Haziran 2019’da GESY adını verdikleri bir sağlık sistemine geçti. “Genel Sağlık Sistemi”nin Rumca kısaltması olan GESY, bu yıl 6. yaşını doldurdu. Sistemi yöneten Sağlık Sigortası Kurumu (HIO), 6. yıl vesilesiyle mevcut durumu özetleyen kapsamlı bir rapor yayınladı.
Sistemin ilk yıllarında bazı doktor örgütleri ve bireysel hekimler, GESY’nin yürümeyeceğini savunmuştu. Ancak yayımlanan bu son rapor, adeta onlara bir yanıt niteliğinde. Genel Sağlık Sigortası Fonu’nun 2032’ye kadar sürdürülebilir olduğu teyit edildi ve bugüne dek kaydedilen gelişmelere ilişkin çarpıcı veriler paylaşılarak sisteme katkı koyan herkese teşekkür edildi.
Bugün GESY, Kıbrıs’ın güneyinde tüm sağlık çalışanlarını —kişisel ve uzman doktorlar, fizyoterapistler, diyetisyenler, psikologlar, hemşireler, eczaneler, laboratuvarlar ve radyoloji merkezleri gibi sağlık profesyonellerini— uyum içinde bir araya getiren bir yapı sunuyor.
Kendisini sürekli yenileyen, denetleyen, kurallara uymayanlara uyarı ve ceza veren, uyanları ise ödüllendiren bir sistem.
İşte GESY’nin son 6 yılına dair paylaştığı bazı başlıklar:
“Genel Sağlık Sistemi (GESY) gelişiyor, güçleniyor ve ölçülemeyen, hiçbir şeyle değiştirilemeyen bir şeye hizmet ediyor: sağlığımıza!”
Sağlık Sigortası Kurumu’nun (HIO) temel hedefleri:
• Hizmet kalitesinin sürekli artırılması
• Sistemin finansal sürdürülebilirliğinin sağlanması
Bugüne kadar ulaşılan rakamlar GESY’nin toplumda benimsendiğini gösteriyor:
• 1 milyondan fazla kayıtlı yararlanıcı
• 21 milyondan fazla kişisel doktor ziyareti
• 21 milyondan fazla uzman doktor ziyareti
• 3,6 milyondan fazla radyolojik teşhis ziyareti
• 17 milyondan fazla laboratuvar ziyareti
• 42 milyondan fazla eczane ziyareti
• 1,3 milyondan fazla diş hekimi ziyareti
• 360 binden fazla cerrahi işlem
Son 1 yılda atılan önemli adımlar:
• 500.000 başvuru örneklem bazında denetlendi; 80.000’den fazlası sonuçlandırıldı ve 100’den fazla sağlık sağlayıcısına toplam 235.000 avro ceza kesildi.
• Kıbrıs Üniversitesi ile iş birliği içinde, kişisel doktorlardan uzmanlara yapılan 15.000 sevkin kalite kontrolü tamamlandı.
• 20 hastalık için 50 yeni tedavi protokolü ve 130 ayakta tedavi ilacı sisteme dahil edildi.
• Kişisel ve uzman doktorlar, hastaneler, acil servisler, radyolojik merkezler için kalite kriterleri ve performans göstergeleri geliştirildi.
• Sevklerin kalitesine dair değerlendirmeler güçlendirildi; uzun vadeli sevkler için gösterge uygulaması başlatıldı.
• 01/01/2025 itibarıyla ilaçlar için nominal başvuru sistemi devreye alınacak.
• Yararlanıcıların hizmet deneyimini değerlendirecek anketler hazırlandı.
• Kronik hastalara özel bilgilendirme amacıyla “Hasta Rehberi” adlı web sitesi tamamlandı.
• “Yararlanıcı Hak ve Yükümlülükleri Formu” tüm kişisel doktor ofislerine dağıtıldı.
GESY’nin temel değerleri yeniden vurgulandı:
Sosyal dayanışma, adalet ve eşit erişim.
Sağlık Sigortası Kurumu (HIO), GESY'nin finansal sürdürülebilirliğini sağlamak ve tüm vatandaşlara ayrım gözetmeksizin yüksek kaliteli sağlık hizmetini ömür boyu sunmak amacıyla kolektif, metodik ve özverili bir çalışma yürütmeye devam ediyor.
